“Asrın felaketi” olarak nitelendirilen 6 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin komşu faylara olan tesirleri üzerine çalışma yürütülüyor.
Türkiye Canlı Faylarının Paleosismolojik Özelliklerinin Belirlenmesi Araştırma Platformunca yürütülen proje kapsamında 7 kişilik bilim grubunun 7,7 büyüklüğündeki sarsıntının merkez üssü Pazarcık ilçesindeki çalışmaları devam ediyor.
Dokuz Eylül Üniversitesi Genel Jeoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi ve AFAD Bilimsel Destek Kurulu Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, AA muhabirine, proje kapsamında Narlı fayı üzerinde açtıkları 2 hendekte çalışmalar gerçekleştirdiklerini söyledi.
Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat 2023’teki birinci sarsıntıya yeni tespit edilen 80 kilometre uzunluğundaki fayın neden olduğunu lisana getiren Sözbilir, zelzelelerde kırılmayan Narlı fayında son 10 bin yıl içerisinde 3 büyük zelzelenin geliştiğini gözlemlediklerini, hendeklerden alacakları sonuçlara nazaran de Narlı fayının kaç yılda bir zelzele ürettiğini, en son sarsıntının üzerinden ne kadar mühlet geçtiğini öğrenmiş olacaklarını lisana getirdi.
Sözbilir, en son açılan hendekte bir kültür katmanına rastladıklarına işaret ederek, “Hem o kültür katmanı öncesinde hem de sonrasında iki zelzele gözleyebiliyoruz. Yani beşerler yaşarken Narlı fayı çalışmış, can ve mal kaybına neden olmuş. Bunu anlayabiliyoruz. Narlı fayının tümü 6 Şubat sarsıntılarında şimdi kırılmış değil. Bilhassa haritada çizili olan kısımları. Bununla ilgili çalışmalar sonrasında tehlikenin düzeyiyle ilgili bir bilgi elde edebileceğiz.” diye konuştu.
Yaklaşık 25 kilometre uzunluğunda Narlı fayının 6,7-6,8 büyüklüğünde kendi başına sarsıntı üretme kapasitesine sahip olduğunu belirten Sözbilir, fayın Gaziantep’e yanlışsız devam ettiğini, kırılması durumunda Sakçagözü fayı ile de birleşebilme riski taşıdığını tabir etti.
DEPREM HARİTASI 2025’TE TAMAMLANACAK
Söz konusu fayların Meyyit Deniz fayının (Kahramanmaraş-Narlı üçlü ekleminden başlayıp Sakçagöz, Yesemek, Hacıpaşa’dan geçerek Suriye, Lübnan ve İsrail’e uzanan fay) modülleri olduğunu vurgulayan Sözbilir, “Önümüzdeki aylarda o fay kesimlerini da kesip inceleyeceğiz. Hepsini birlikte değerlendirdiğimizde bizim Meyyit Deniz fayının Türkiye topraklarındaki tehlikesi ortaya çıkmış olacak. Bu çalışma 2025 yılında tamamlanacak. Tamamlandığında Türkiye’nin sarsıntı tehlike haritası değişecek. Vilayet seviyesinde nasıl bir zelzele tehlikesine sahip olduğumuzu öğrenmiş olacağız. Ona nazaran de tedbir alma bahtımız artacak.” sözlerini kullandı.
“TÜRKİYE’NİN HER TARAFINDA PROBLEM VAR”
Sözbilir, 1999 zelzelesinin akabinde 25 yıldır İstanbul’da zelzele olmasının beklendiğini lakin 2011’de Van’da, 2020’de Elazığ’da ve İzmir’de, 2023’te de Kahramanmaraş’ta zelzele olduğunu hatırlatarak, şunları kaydetti:
“Yani Türkiye’nin öteki yerlerinde de İstanbul’dan daha tehlikeli olabilecek faylar olduğunu anlayabiliyoruz. Hasebiyle olaya bu formda bakmak gerekiyor. Türkiye’nin her tarafında sorun var fakat bilhassa Doğu Anadolu’da kırılan fay modülüne komşu olan fayların ve vilayetlerin tehlike düzeyi yükselmiş durumda. Yani bizim buraya en yakın vilayetlerimiz kırılan fay modülüne hatta içinde olan vilayetlerimiz de birebir halde o tehlikenin içinde yer alıyor. Örneğin 6 Şubat 2023’te iki tane büyük zelzele oldu fakat Maraş fayı şimdi kırılmadı. Bu türlü bir durum var. Ya da Hatay 6 Şubat sarsıntısında en fazla yıkım yaşayan ilimizdi lakin daha Antakya fayının tümü kırılmadı. Bu haldeki tehlikeler var. Bingöl, Malatya, Adıyaman, Adana, Gaziantep, Iğdır taraflarında tehlikeler devam ediyor.”
“DEPREM TEHLİKESİNİN DAHA ÖN PLANA ÇIKABİLECEĞİ DİĞER VİLAYETLER OLABİLİR”
İzmir’de 17 fayın bulunduğunu lakin bunlardan hiçbirinin son 100 yılda kırılmadığını lisana getiren Sözbilir, “Türkiye’de zelzele tehlikesinin daha ön plana çıkabileceği öbür vilayetler olabilir. Hepimiz İstanbul’u bekliyoruz lakin 25 yıldır İstanbul dışındaki vilayetlerde sarsıntılar oluyor ve beşerler can ve mal kaybı yaşıyor. Türkiye’nin bu açıdan yeni bir zelzele siyaseti oluşturmaya gereksinimi var diye düşünüyorum.” sözlerini kullandı.