Milliyet.com.tr/ÖZEL Tarım ve Orman Bakanlığı tarım arazileri için yeni bir uygulamaya geçti. Buna nazaran devlet, miras yoluyla sahip olunan ve uzun müddettir ekilmeyen tarlalar için mirasçılara her ay ödeme yapacak.
Tarım ve Orman Bakanlığı Bakan Yardımcısı Ebubekir Gizligider miras yoluyla sahip olunan lakin iki yıldan fazla müddettir ekilmeyen tarım yerlerinin dijital kiralama sistemiyle kiraya verileceğini belirtti.
‘MİRASÇILARA YÖNELİK BİRÇOK DÜZENLEME YAPILDI’
Peki kiralama bedeli nasıl belirlenecek, şahıslar kiralama yapmak istemezse bu durumda ne olacak? Mirasçılar kiralamadan nasıl yararlanacak? Hususla ilgili merak edilenleri milliyet.com.tr’ye açıklayan Gayrimenkul Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı şu tabirleri kullandı: “Bu düzenleme tarım topraklarının daha faal ve verimli kullanılması için yapılan bir düzenlemedir.
5403 sayılı Toprak Muhafaza ve Arazi Kullanım Kanunu yakın vakitte revizeye uğradı, 6537 sayılı kanun olarak değiştirildi. 15 Mayıs 2024’te yeni kanun yayımlandı. Burada mirasçılara yönelik birçok yeni düzenlemeler yapıldı.
AMAÇLANAN NE?
Yeter getirili tarım topraklarının ekonomik manada ya da toplumsal açıdan bu yerleri verimli kılmak maksadıyla, tarım topraklarının büyüklüğünü artırmak maksadıyla gerekli yetki Tarım Bakanlığı’na verilmişti. Bakanlık tarım topraklarının elde edilen mahsule nazaran kira kıymetinin tespiti, kiralarla ilgili müşterilerin bulunması, alıcı ve satıcıyı kira konusunda uzlaştırmak üzere birtakım yetkileri almıştı. Burada asıl emel tarım yerlerinin efektif bir formda kullanılması diyebiliriz.
Asgari ziraî arazi büyüklüğü, üretim faaliyeti üzere birtakım düzenlemeler de yapıldı. Kanunla bir arada hangi vilayette, hangi ilçede sulu arazi için, kuru arazi için, dikili arazi, örtü altı toprakları için kâfi getirili ziraî arazi büyüklükleri belirlenmiş oldu.
Belirlenen ölçülerden daha az bir arazi olması durumunda arazinin verimli olmayacağı bedellendiriliyor.
‘BU ÇOK BÜYÜK BİR PROBLEM’
Düzenleme ‘tarım topraklarını direkt kiraya verelim’ üzere bir öge değildir. Yerini miras bırakan kişi vefat ettiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde mirasçılar bir formda yol haritası belirlemek zorunda. Ülkemizde en kıymetli problemlerden bir tanesi miras uyuşmazlıkları nedeniyle tarafların anlaşamaması, tarım topraklarının ekilip biçilememesidir. Bu çok büyük bir sorun.
‘MAHALLE, İLÇE MERKEZLERİNE YAKIN YERLERDEN BAŞLAYACAK’
Düzenlemenin mahallelere daha yakın, ilçe merkezlerine daha yakın yerlerden başlayacak olması da kıymetli bir başlıktır. Kanun diyor ki bir biçimde mirasa bahis ziraî arazi ile alakalı 1 yıl içerisinde bir karar vermeniz lazım. Ya ölçüsüne bakılmadan tamamını bir mirasçıya devredin diyor ya da kâfi tarım arazi büyüklüklerinden fazlaysa birden fazla mirasçıya da devredilebilir diyor.
MİRASÇIYA DEVREDİLEMİYORSA NE OLACAK?
Örnek vermek gerekirse kuru tarımda 10 dönüm olan bir alan, arsa 20 dönümün üzerindeyse bu iki mirasçıya devredilebilir deniliyor. Siz birden fazla mirasçıya devredemiyorsanız, kendi aranızda da bir mirasçıya da vermiyorsanız o vakit aile malları paydaşlığı ya da yarar hisseli aile malları iştirakine bunu devredeceksiniz. Kiraya verme süreci bu ailelerin ortak bir formda kuracağı şirket üzerinden ilerleyecek. Bu şirket araziyi kiralamış olacak. Şirketin çeşidi Türk Ticaret Kanunu’nda belirlendi. Mirasçıların tamamının payları oranında bir limited şirketi olacak, bu şirket üzerinden yerler kiraya verilecek.
MİRASÇILAR İSTEMEZSE NE OLACAK?
Diyelim ki mirasçılardan kimse bunu istemedi. Şirket kurup ortak olmak istemediler o vakit üçüncü şahıslara evre yapacaklar, yani satacaklar. Ekonomik bütünlüğe haiz değilse tarım toprakları mirasçılarına ya da üçüncü şahıslara mülkiyet dönemini gerçekleştirebiliyorlar.
‘HARÇ, DAMGA VERGİLERİNDE MUAFİYET’
Mirasçılara dönemle alakalı düzenlemeler yapıldı. Yapılacak süreçlerde harçlardan, damga vergilerinden muafiyetler var. Bakanlık bunları takip ediyor olacak, devredilmediyse üç ay mühlet verilecek. Üç ay içerisinde devredilmediyse süreç öbür bireylere satma hakkına kadar ilerliyor. Bakanlık tarafından sulh hukuk mahkemelerinde dava açılabilecek. Bir biçimde bunu kullanabilecek ehli mirasçı varsa ona dönemi istenecek. Birden çok mirasçı varsa, birden çok mirasçıya hisse edilecek. Şayet bu süreci yapacak bir mirasçı yoksa en yüksek teklif bedelini veren mirasçıya bölümü kelam konusu olabilir. Mirasa husus araziyi talep eden hiçbir mirasçı yoksa sulh hukuk mahkemesi buranın satışına karar verebilir.
‘MİRASÇI SEÇİMİYLE ALAKALI BİRÇOK FARKLI KRİTER VAR’
Ehil mirasçı açısından geçimini bu tarım toprağından sağlayan bir mirasçı varsa önceliği var, tarım dışı geliri yoksa önceliği var, eşi fiilen ziraî faaliyette bulunuyorsa kriter olarak dikkate alınıyor. Mirasçı seçimiyle alakalı birçok farklı kriter var.
HANGİ YERLER İÇİN KİRALAMA YAPILABİLİYOR?
Konu tarla vasfı yerleri kapsıyor, emlakı kapsamıyor. Bu yerlerle alakalı Bakanlık süreci yönetiyor olacak. Mirasçıların isteğiyle alakalı kısımda aslında mirasçıların 1 yıl içerisinde bir yol belirleyip mutabakatları gerekiyor. Tarım yerlerinde ülkemizin değerli bir kaybı var.
KİRALAMA BEDELİ NASIL BELİRLENECEK?
Kiralama bedeli üstünde üretilen eser üzerinden hesaplanan kıymettir. Maliyetler vb. üzere birçok kriter var. Tarım topraklarının kira pahaları çok yüksek ölçüler değil. Oradaki suyun hangi sistemle getirildiği, oranın hangi tıp eserlere müsait olduğu, eserin satış pazarı ve kabiliyeti üzere birçok kriter var.”